Çay üreticisinin ruhsatı iptal olabilir!

Sabri ASLIŞEN / Ankara

2024 yılı yaş çay kampanyası öncesinde üreticiler, taban fiyatın ne olacağını merak ederken Çay-Kur yaş çay kampanyası hazırlıklarını tamamlama aşamasına geldi… Kurum, kampanya öncesi üreticilerin budama, gübreleme ve en önemlisi çay bahçelerindeki yabancı otları temizleme işlemlerinin bir an önce yapılmasını istiyor… “Bilindiği üzere, yabancı otlar çayın ihtiyacı olan bitki besin elementlerini topraktan alarak ve çay bitkisinin üstünü örterek, sürgün gelişimini engellemektedir. Bu durum toplayacağımız yaş çay miktarını azaltacağından gelir kaybına sebep olacaktır. Ayrıca ot temizliği yapılmadan çay toplanması durumunda yaş çaya karışarak üretilen kuru çayı da olumsuz etkilemekte, dolayısıyla kuru çayın kalitesini de düşürmektedir…  *Yabancı otlar elle koparılmak suretiyle kökleri tamamen sökülmelidir. *Yabancı ot içerecek şekilde toplanacak çaylar satın alınmayacaktır.  *Yabancı ot mücadelesinde ot ilacı kimyasallarının kullanılması yasaktır. *Yabancı ot ilacı kullanıldığı tespit edilen üreticilerin üreticiliği askıya alınacaktır… Yukarıda yer alan Çay-Kur’u ve çay üreticilerini de önemli ölçüde ilgilendiren konuyu, her zaman olduğu gibi alanında uzman olan kaynağıma teyit ettirdim ve bahse konu olan durumu özetlemesini rica ettim… Ürkütücü sonuçlar doğurabilir:  300 bin’e yakın çay üreticisinin haklı olarak beklentisi var, çaya iyi bir taban fiyat verilmesi hususunda… Ancak, yaş çay taban fiyatından daha da önemli bir konu var…Son bir kaç sezondur üreticilerimiz işin kolayına kaçıyor, çay bahçelerindeki yabancı otların temizliğinde kimyasal ot ilacını kullanmaya başladıkları haberleri geliyor. Kimyasal olan bu ot ilacı, hem çevreye hem de içtiğimiz suya hatta derelerdeki ve denizdeki balıklara dahi ulaşarak, çok yönlü zarar vermektedir… Bu durum, dünyada kimyasal ilaç kullanılmadan üretilen tek çay olan çayımıza, marka değerine ve dünya piyasalarındaki olumlu ve de rakipsiz pozisyonuna da zarar vermektedir. Dünyada kimyasal ilaç kullanılmadan üretilen tek çay olan çayımızın marka değerine büyük zarar vererek dünya piyasalarındaki olumlu ve rakipsiz pozisyonuna da zarar vermektedir… Çay-Kur mesaj yoluyla, belediye, cami hoparlörlerinden ve muhtarlar aracılığıyla çay üreticilerine ulaşmaya çalışıyor. Bu önemli konuyu özellikle yaş çay sezonunda halka ve hatta tüm üreticilere bildirmek üzere bölgenin yazılı ve görsel yayın organları ile radyolarına da önemli görev düşmektedir. Bu dönemde üreticilerin mutlaka bahçelerindeki yabancı otları elle kökünden çekerek temizlemeleri gerekmektedir. Özellikle erken dönemde, yabancı otların çiçek vermeden temizlenmesi hem çoğalmasını önleyecek hem de daha erken çürüyüp toprağa karışacağından toprağı da organik gübre olarak besleyecektir... Yazımın sonunda, alanında uzman Çay-Kur’da önemli görev üslenen sevgili dostumun çay üreticilerine  olan uyarısını kalın puntolarla yazıyorum: Bu yılki yaş çay sezonunda, içinde yabancı otları olan çaylar kesinlikle alınmayacak. Ayrıca yabancı ot ilacı kullanan üreticilerin çay cüzdanları askıya alınarak, sezon sonuna kadar çayı alınmayacaktır. Kimyasal ot ilacı kullanmakta ısrar eden üreticilerin ise ruhsatları iptal edilecektir…” Yaş çay ücreti ve kalitesi: Öte yandan yaş çay fiyatının konuşulduğu bu günlerde kimse kalitesinden bahsetmiyor; halbuki bugün 2,5 yaprak elle toplanan çayı 60-70 ₺ den alacağını duyuran firmalar var.  Aslında yaş çayın kalitesine önem vererek iyi çaya iyi fiyat belirlenmesi daha akıllıca bir uygulama olacaktır… İyi çay toplandığı zaman piyasaya arz edilen yaş çay azalacağından fiyatı, üretici lehine kendiliğinden yükselecektir. Burada üretici çayını birden toplayıp bitirme yerine (fazla işçiyi tarlaya götürüp 15 güne bitireceği çayı 3-5 güne bitirmeye çalışması) çaykurun mübayaya başladığı tarihe göre hem devlete hem de özele dengeli vererek piyasada çayın üretici lehine bulunmasına özen göstermelidir. İktisat biliminin de önemsediği serbest piyasada arz-talep döngüsünde fiyat oluşumu tamamen ürünün piyasadaki miktarına göre oluşmaktadır. Bunun için üreticilerimiz piyasa koşullarına göre hareket ederek piyasayı yönlendirmelidir. Burada çayı kısa sürede bitirme isteği olduğunda fazla işçi gerekeceği için işçi yevmiyeleri de yükselecektir ki bu da üreticiye ayrı bir maliyet getirecektir. Dolayısıyla yaş çayın piyasada fazla olması işçi maliyetlerini de yükseltecek, üretici hem çayını ucuz satmak zorunda kalacak hem de daha çok işçi parası ödeyecektir.